CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, Borsa İstanbul’da (BİST) sayısı 5 yılda 5,3 kat artan yatırımcıların korunması için alınacak tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasını istedi. Araştırma önergesinin gerekçesinde, daha önce halka açılan 117 şirketin 17'sinin iflas ettiği, 98 şirketten 36'sının getirisinin ise enflasyonun çok altında kaldığı belirtildi.
CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, Borsa İstanbul’da (BİST) sayısı 5 yılda 5,3 kat artan yatırımcıların korunması için alınacak tedbirlerin belirlenmesi amacıyla araştırma önergesi verdi. CHP Grubu tarafından TBMM Başkanlığı’na sunulan önergenin gerekçesi şöyle:
“Para politikasında, 14 Mayıs 2023 Genel Seçimleri öncesinde yüzde 8,5 olan politika faizi oranı, Ağustos ayında yüzde 25’e çıkartılmış ve daha da yükseleceği beklentisi oluşturulmuştur. 2008 yılında İMKB-SPK-TOBB-İSO arasında imzalanan protokolle başlayan halka arz seferberliği ile 2023 yılında borsada işlem gören şirket sayısının 1000’e, yatırımcının da 8 milyona çıkarılması hedefleniyordu. Ne var ki son yıllarda yerli yatırımcıların BİST’e girmesinde ‘halka arz furyası’nın yanı sıra enflasyon ve kur şokları etkili olmuştur.
“5 YILDA 5.3 KAT ARTIŞ”
Ekonomide yaşanan bu gelişmeler karşısında küçük yatırımcı Türk lirası tasarruflarını koruma ve değerlendirme amacıyla Borsa İstanbul’a yönelmiştir. Ağustos 2018’de 1 milyon 168 bin 368 olan BİST’teki yerli yatırımcı sayısının Ağustos 2023’te 6 milyon 213 bin 922’ye yükselerek 5.3 katına çıkması ve aynı dönemde BİST’teki yerli yatırımcıların sahip olduğu portföy değerinin 23.5 katına çıkarak 6,2 trilyon liraya ulaşması bu durumun göstergesi niteliğindedir. Ayrıca yerli yatırımcıların %70’inin portföy büyüklüğünün 10-50 bin TL arasında olması, borsadaki yatırımcıların önemli kısmının küçük yatırımcılardan oluştuğunu göstermektedir. Diğer yandan ise Ağustos 2018’de toplam portföy değerinin yüzde 62’sine sahip yabancı yatırımcıların, Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre; toplam portföy değerindeki sahiplik oranı yüzde 29’a gerilemiştir.
“17 ŞİRKET İFLAS ETTİ”
Küçük yatırımcı, halk arz edilen şirket hisselerine yatırım yaparak tasarruflarını korumayı hedeflerken; 2010-2014 yılları arası gerçekleşen halka arz furyasında halka açılan 117 şirketin 17'si iflas etmiş, 98 şirketten 36'sının getirisi enflasyonun çok altında kalmış, 41 şirketin getirisi endeksi yakalayamamış, olan küçük yatırımcıya olmuştur. Vatandaşın şirketlerin kârından yararlanarak zenginliğin tabana yayılması amaçlanırken, halka arzlar ile küçük yatırımcılara ait tasarrufların büyük bölümü patronların cebine girmiştir. Bu dönemde SPK tedbir araçlarını uygulamakta geç kalmış, yürütme erkinde sorumluluk sahibi kişiler ‘yatırım tavsiyesi’ vermek suretiyle manipülasyonun parçası haline gelmiştir.
“KÜÇÜK YATIRIMCI KORUNMALI”
Öte yandan vatandaşlarımızın yatırım amacıyla borçlandıkları da görülmektedir. Kredili yatırım davranışının boyutları bilinmemektedir. İnsanların evini veya arabasını satarak, barınma ve ulaşım gibi temel ihtiyaçlarını karşılayan araçlardan elde ettikleri sermayeyi kullanarak borsaya girdiklerine dönük gözlemler de oluşmaktadır. Küçük yatırımcı davranışlarının nasıl şekillendiği, küçük yatırımcının nasıl manipüle edildiği, borsadaki sert fiyat hareketlerinin nasıl gerçekleştiği, manipülasyonu önleyecek sistemlerin işleyişi, sosyal medya hesapları üzerinden yapılan analizlerin yatırımcıların davranışına etkisi açığa çıkarılmalıdır. Küçük yatırımcının korunması ve yatırımcıyı manipüle edenlerin önlenmesi amacıyla Meclis Araştırması yapılması gerekmektedir.”
