Almanya'da Yargıtay, Türkiye'de de tartışılan arama motorlarındaki 'unutulma hakkı'na dair bir kararında kamuoyunun bilgi alma hakkının ağır bastığına hükmetti.
Almanya'da Yargıtay, internette unutulma hakkıyla ilgili açılan iki davaya ilişkin kararını bugün açıkladı. Buna göre Karlsruhe'deki hakimler, intikal eden davalardan birinde, kamuoyunun bilgi alma hakkının kişisel verilerin korunması hakkından üstün olduğuna hükmetti. Dolayısıyla başvuran kişinin "unutulma hakkı" talebini geri çevirdi.
Hakimler, hem kamuoyunun bilgi alma hakkının hem de bireylerin kişisel verilerinin korunması hakkının önemli değerler olduğunu, her davada tekrar tekrar hangi özgürlüğün daha ağır bastığına bakılması gerektiğini belirttiler, ancak kişisel verilerin korunma hakkının önceliği olmadığına hükmettiler. Buna göre arama motoru Google, başvuruda bulunan kişinin, hakkında çıkan haberlerin silinmesi talebini yerine getirmek zorunda değil.
Alman Yargıtay'ını meşgul eden konu, iki kişinin başvurusu üzerine hakimlerce ele alındı. Başvurulardan ilki, son yıllarda maddi sıkıntıları bulunan bir sosyal yardım kuruluşunun genel müdürünün davasıydı. Medyada da yer alan haberlerde, söz konusu kişi açık adı ve soyadı ile anılmış, ilaveten yaşadığı sağlık sorunları medyada geniş yer bulmuştu. Bundan duyduğu rahatsızlık üzerine söz konusu kişi, Google'dan kişisel verilerin korunması gerekçesiyle arama motorlarından hakkında çıkan haberlerin gösterilmemesini talep etmiş, konu yargıya intikal etmiş, davada başarısız olmuştu. Böylece hakkında yer alan detaylı haberlerin arama motorlarında görünmesinin önüne geçememiş, konuyu Yargıtay'a taşımıştı.
Karlsruhe'deki Yargıtay'a yapılan ikinci başvuru konusunda ise hakimler bugün karar vermeyi uygun bulmadıklarını ve dosyayı Avrupa Adalet Divanı'na havale ettiklerini açıkladılar. Bu ikinci olayda da başvuruda bulunan iki kişi Google'dan, haklarında çıkan olumsuz haberleri göstermemesini talep etmiş, olay yargıya taşınmış, davayı kaybetmişlerdi. Google, savunmasında, yayınlanan haberlerin içeriğinin doğruluğu konusunda karar veremeyeceğini beyan etmişti. Dolayısıyla söz konusu bu ikinci davada, önce medyada yöneltilen suçlamaların doğru olup olmadığının incelenmesi öngörülüyor.
İnternette unutulma hakkı 2014 yılından beri geçerli
2014 yılında Avrupa Adalet Divanı, bir prensip kararında "internette unutulma hakkı" olduğuna hükmetti. Buna göre insanlar, internetteki aramalarda haklarında isimleriyle bağlantılı olarak gösterilen bilgilerin sınırlandırılması hakkına sahip. O zamandan bu yana Google gibi online arama motorları, bireylerin kişisel verilerine ilişkin aramaları belli şartlar altında silmekle yükümlü hale geldi. Ancak bu kararın coğrafi olarak belli bir bölge için mi yoksa küresel anlamda mı geçerli olacağı tartışması başladı.
Fransa'da bir kişi, hakkında internetteki aramalarda ortaya çıkan kişisel bilgilerin silinmesi için gösterdiği çabalar sonuç vermeyince Fransa Kişisel Verileri Koruma Kuruluşu 2016 yılında Google'ı 100 bin euro para cezasına çarptırdı.
Almanya'da ise internette unutulma hakkı eski cumhurbaşkanlarından Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) üyesi Christian Wulff'un eşinin davasıyla yoğun tartışmalara neden olmuştu. Cumhurbaşkanının eşi Bettina Wulff hakkında yayılan cinsiyetçi iftiralar üzerine Wulff, adı arama motoruna yazıldığında otomatik tamamlama programıyla çıkan alternatiflerin silinmesini talep etmişti. Google, tamamlama fonksiyonunun arama sıklığıyla bağlantılı olduğunu iddia edip adım atmaya yanaşmamıştı. Wulff'un konuyu yargıya intikal ettirmesi üzerine taraflar nihayetinde uzlaşmış, Google arama motoru tamamlamaya ilişkin algoritmasını iyileştirmişti.
Unutulma hakkı Türkiye'deki yeni yasada da yer alıyor
Türkiye'deki yeni sosyal medya kanunu, bireylerin kişilik haklarını ihlal eden kötüleme, iftira, hakaret gibi nedenlerle içeriklerin engellenmesinin yanı sıra unutulma hakkını beraberinde getiriyor. Bu durumda kişilerin isminin geçtiği ve kişisel verilerin korunma hakkını ihlal eden paylaşımlar arama motorlarından kaldırılabilecek. AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, kanun teklifinin TBMM Başkanlığına sunulması vesilesiyle düzenlediği basın toplantısında konuyla ilgili soruyu, "Bir konuya dair ceza da almış olabilirsiniz, kararın üzerinden yedi yıl geçtikten sonra bu konunun sosyal ağlarda çıkmasını engellemek üzere bir talepte bulunma hakkı öngörülüyor" diye yanıtlamıştı. Zengin, unutulma hakkının siyasetçiler için de söz konusu olup olmayacağına dair bir soruya da "Siyasetçiler için iş zorlaşıyor, tarihe mal olmuş, yaşadığınız şeyler siyasi tarihin bir parçası haline gelmişse bunu ayırmak lazım. Bahsedilenler sade vatandaşlarımız için geçerli" demişti.
