Türkiye’den yakınlarını ziyarete gelmiş yüksek ve orta eğitimden konuklarımızın da katıldığı, büyük bir keyif alarak özenle hazırlandığım Lübeck gezisinde paylaştığım Alman tarih sayfalarından bazı tüyoları bilginize sunuyorum.
Hansa Kent Lübeck’in tarihi, bölgedeki ilk yerleşim alanlarındaki bulgulara göre M.Ö. 3000 yıl öncesine, Cilalı Taş Devri’ne kadar uzanır.
Wackenitz ile Trave nehirleri arasında kalan, boyuna iki km, enine bir km büyüklüğündeki denizden 19 metre yükseklikteki bir ada parçası üzerine 1143 yılında kurulmuş olan Lübeck kenti, bugün 230 bin nüfusu barındırıyor. Lübeck, 214 kilometrekare alana sahip, Almanya’nın 3 sembolünden biri olan Holstentor kapısını her konuğun ziyaret ettiği, Baltık Denizi’nin güney batı uçunda yer alan şirin, tarihi dokularını korumuş, UNESCO’nun 1987 yılında koruma altına aldığı önemli bir kenttir.
Lübeck kurulduğu yıllarda bölgedeki derebeylik yönetimlerinde pek alışılmış olunmadığı gibi senato ve belediye başkanlığı ile yönetilmiş bir cumhuriyet kenti olmuştur.
Çift kale duvarları ile korunmuş, tarihinde uzun süren düşman kuşatmalarını, değirmenlerinin kent merkezinde olması ile de atlatmış olan Lübeck, tarihinde ilk defa Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’na 1806 yılında son veren Napolyon Bonapart’a teslim olmuş ve Lübeck halkı, 1813 yılına kadar da kentte Fransızlarla birlikte yaşamıştır.
Kurulduğu 1143 yıllarını takiben tuz ticareti ile başlayan Hansa Birliği ile Orta ve Doğu Avrupa’da büyük bir ticaret ağının baş aktörü, başkenti olan Lübeck, bağlı olduğu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun Büyük Selçuklu ve Osmanlı ile önemli ilişkiler kurmuştur.
Abbasi Sultanı Halife Harun Reşid’in sekizinci yüzyılın sonlarında Frank Kralı Karl’a gönderdiği çalar saat, Lübeck’in bugün içinde olduğu topraklarda büyük yankılar uyandırmıştır.
Lübeck Belediye Sarayı, Audienzsaal’da İtalyan Ressam Torelli’nin 16 yaşındaki kızı Rebeca‘yı model alıp 1740’lı yıllarda gücü, sevgiyi, aşkı, barışı ve hoş sohbeti simgeleyen duvarlara çizdiği 11 resim, tarihi merdivenlerden üst kata çıkarken duvarda karşınıza çıkan Herzog Arslan Yürekli Heinrich’in 1157 yılında kentin beraatını sunuş tablosu, Baltık Denizi’nin doğusunda bulunan Gotland Adası yakınlarında, İsveç devletinin donanması ile 1564 yılında giriştiği deniz savaşını kazanan Lübeck kent donanmasının sergilendiği kırmızı salondaki duvar tablosu ile gerçek anlamda bir müzedir.
Lübeck’te tuz tüccarlarının kendileri ve kent seçkinleri için yaptırdığı, 38,5 metrelik dünyanın en yüksek kilise iç gemisine sahip olan Marien Kilisesi’nin, Halk Kilisesi olan Dom’un kulelerinden 10 metre daha yüksek olan 125 metre uzunluğundaki çifte kuleleri Orta Çağ’ın tuz zenginliğinin dini yorumlaması ve gösterişi olsa gerek.
TÜRK ESİRLER
Haçlılar, 1276 yılında, Halep yakınlarında 30 Selçuklu subayını esir etmişti. Bu esirler, Almanya’nın Würzburg kentinde vaftiz edilip köle pazarlarında subayların iyi birer at yetiştiricisi olmuştu. Yine yüksek fiyatlar karşılığında II. Viyana Kuşatması’nda esir edilip köle pazarlarında satılmış Babadağlı Yeniçeri Hasan’ın da hayatını konu alan roman Alman kitapçıların raflarında ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun tarih sayfalarında kayıtlıdır.
VATANDAŞLIĞA GEÇEN KONUK İŞÇİLER
Tarih içinde bağlı olduğu Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ve Prusya Krallığı ile barışık olan Lübeck, geçen yüzyılda Hitler faşizmi süresince savaş yıllarında 21 bin köle işçi ile (1942-1944 arası) savaş ekonomisini ayakta tutmaya çalışmıştır. Bu kara sayfa, bugün “saklı tarih” olarak anılmakta.
Bugün, geçen yüzyılın ikinci yarısından sonra savaş sonrası yıkılan ekonomiyi ayağa kaldırmak için gelen Türk konuk işçilerinin yarıya yakını, yeni vatandaşlar olarak Lübeck’in kültürüne önemli değerler katmıştır.
